Geçen yazımızda özür dilememiz gerekenleri yazarken Antartikadaki penguenleri unutmuşuz. Kaldığımız yerden İngilizcede önek sonek kavramıyla devam edelim.
İngilizcede önek ve sonek kavramı genel olarak affix olarak geçer. Spesifik olarak da prefix ve suffix olarak önek ve sonekler ile stem ler denen gövde ekler olarak da üçe ayrılır.
affix genel anlamı örnek
under- çok az underpay-pay too little
-able can be breakable-can be broken
-ible can be defensible-can be defended
ante- before an anteroom-a room before the main room
pre- before
sub- below subnormal-below normal
re- again rewrite-write again
anti- against antiwar-against war
counter- against a counterargument-an argument against an argument
over- too much overwork-work too much
de- decentralize-the opposite of centralize
dis- reverses action of the verb disconnect-the opposite of connect
multi- many multipurpose-many purposes
poly- a polysyllabic word-a word of several syllables
en- enrich-make rich
-en make sweeten-make sweet
mis- in the wrong way misunderstand-understand in the wrong way
-er,-or,-man agent,person carrier-an agent that carries
driver,actor,fisherman-a person who drives,acts,fishes.
-ist,-ian who does/knows something biologist,mathematician-a person who knows biology,mathematics.
mid- middle midweek-middle of the week
-ful has the quality of,with beautiful-has the quality of beauty
careful-with the care
mal- bad,wrong malfunction-bad function
im-,in-,il, illogical-not logical
ir-,un- not immoral-not moral
unusual-not usual
-less without rainless-without rain
inter- between international-between nations
İSİMLERİN SONEKLERLE TÜRETİLMESİ
1-Eylemlerden isim türetilmesi.
-ment,-ing,--t,-al,-ance,-ant,-ion,-ence,-ent,-tion,-sion,-y,-ure,-ation,-ar,-ary,-ture,-ition
-er,-ery,-ature,-cation,--or,-ist.
agree-agreement,judge-judgement,punish-punishment,pack-package,complain-complaint,arrive-arrival
bury-burial,propose-proposal,account-accountant,serve-servant,bribe-bribery,rob-robbery,admire-admiration
inform-information,admit-admission,convert-conversion,build-building,greet-greeting,swell-swelling
climb-climbing,dance-dancing,ski-skiing,drink-drinking,stamp-collect--stamp-collecting,listen-listening,
accept-acceptance,insure-insurance,act-action,intend-intention,situate-situation,fix-fixture,furnish-furniture
press-pressure,beg-beggar,build-builder,proceed-procession,succeed-succession,speak-speaker,manage-manager act-actor,sail-sailor.
2-Sıfatlardan isim türetilmesi.
-ness,-th,-y,-ty,-ity,-ce,-cy,-or,-iety,-ist,-ility,-ism.
busy-business,dull-dullness,ready-readyness,sad-sadness,high-height,deep-depth,wide-widt
constant-constancy,secret-secrecy,probable-probability,respectable-respactability,classical-classicist
pessimistic-pessimist,defeatist-defeatist,beautiful-beauty,cruel-cruelty,honest-honesty,loyal-loyalty
jealous-jealousy,absent-absence,patient-patience,anxious-anxiety,proper-propriety,horrible-horror,terrible-terror
classical-classicism,liberal-liberalism,realistic-realism,socialist-socialism,romantic-romanticism.
3-İsimlerden isim türeten ekler.
-ship,-dom,-hood,-ist,-er,-ian,-icist.
friend-friendship,scholar-scholarship,workman-workmanship,bore-boredom,king-kingdom,free-freedom,
child-childhood,boy-boyhood,man-manhood,neighbour-neighbourhood,engine-engineer,garden-gardener,
law-lawyer,trumpet-trumpeter,physics-physicist,cello-cellist,ornithology-ornithologist,trombone-trombonist
violin-violinist,mathematics-mathematician,history-historian,statistics-statistician.
İSİMLERİN ÖNEKLERLE TÜRETİLMESİ.
İngilizcede nadiren görülürler. Mini- önekiyle türetilenler çoğunlukla görülmektedir.
minicap,miniskirt gibi.micro-çok küçük ve macro-çok büyük.micro-economics,macro-economics.
microchip technology.
BİLEŞİK İSİMLERİN OLUŞTURULMASI
isim-isim, isim-fiil, isim-eylemsi, belirteç-eylem, niteleç-isim, isim-ilgeç-isim, fiil-isim
eylemsi-isim, fiil-belirteç, iyelik-isim.
armchair,motorcycle,grilfriend,bus stop,horse race,fire engine,table lamp,handshake,rainfall
hitchhiking,bird watching,coal mining,passer-by,hanger-on,pickpocket,flashlight,punchcard,
dance team,break down,lay-by,take off,break in,throw away,lookout,dining-room,driving-licence
dancing-shoes,waiting room,downpour,offset,onlooker,bystander.
TÜREMİŞ SIFATLARIN ELDE EDİLMESİ
1-SIFATLARIN SONEKLERLE TÜRETİLMESİ
1-1--İSİMLERDEN SIFAT TÜRETİLMESİ
-Y,-LY,-FUL,-LESS,-AL,-OUS,-IC,-ISH,-ED/EN,-LIKE
anger-angry,haste-hasty,health-heathy,cost-costly,love-lovely,beauty-beautiful,cheer-cheerful
doubt-doubtful,hope-hopeful,joy-joyful,luck-lucky,storm-stormy,sun-sunny,man-manly,time-timely,
law-lawful,truth-truthful,use-useful,youth-youthful,hope-hopeless,home-homeless,care-careless,
accident-accidental,education-educational,person-personal,practice-practical,courage-courageous,
envy-envious,joy-joyous,atom-atomic,base-basic,energy-energetic,book-bookish,fever-feverish,
disease-diseased,horn-horned,salary-salaried,business-businesslike,lady-ladylike,spot-spotless,
taste-tasteless,use-useless,experiment-experimental,origin-original,season-seasonal,mountain-mountainous,
poison-poisonous,space-spaceous,patriot-patriotic,poet-poetic,fool-foolish,self-selfish,sheep-sheepish
skill-skilled,wood-wooden,wool-woolen,life-lifelike,war-warlike,workman-workmanlike.
2-2--FİİLDEN SIFAT TÜRETİLMESİ.
-ENT/-ANT,-ABLE/-IBLE,-IVE/-TIVE,-ED/-EN,-ING
confide-confident,excel-excellent,hesitate-hesitant,obey-obedient,observe-observent,urge-urgent
agree-agreeable,explain-explainable,laugh-laughable,act-active,destroy-destructive,expend-expensive,
advance-advanced,detail-detailed,tire-tired,amuse-amusing,astonish-astonishing,disgust-disgusting,measure-measurable,
read-readable,reason-reasonable,explode-explosive,possess-possessive,determine-determined,overjoy-overjoyed
swell-swollen,entertain-entertaining,invite-inviting,fit-fitting.
2-SIFATLARIN ÖNEKLERLE TÜRETİLMESİ.
-UN,-DIS,-NON,-IL,-IM,-IN,-IR
ashamed-unashamed,eventful-uneventful,fair-unfair,common-uncommon,equal-unequal,patriotic-unpatriotic
official-unofficial,agreeable-disagreeable,loyal-disloyal,orderly-disorderly,pleased-displeased,
alcoholic-nonalcoholic,destructive-nondestructive,existent-nonexistent,racial-nonracial,political-nonpolitica,
legal-illegal,legitimate-illegitimate,moral-immoral,perfect-imperfect,proper-improper,active-inactive,
accurate-inaccurate,possible-impossible,direct-indirect,active-inactive,formal-informal,regular-irregular,
resolute-irresolute.
3-BİLEŞİK SIFATLAR.
Genellikle sayılar ve tekil isimlerin birleştirilmesiyle oluşturulurlar.
age,volume,lenght,price,weight,area,duration,depth,time/distance.
a five-year-old building,a ten-litre car,a twenty-inch ruler,a five-kilo bag.
ZARFLARIN KONUMLARI İSE ŞU ŞEKİLDEDİR.
BELİRSİZ SIKLIK ZARFI ORTA KONUM
BELİRSİZ ZAMAN ZARFI ORTA KONUM
KESİNLİK GÖSTEREN ZARF ORTA KONUM
ÖLÇÜ ZARFI ORTA KONUM
TARZ ZARFI SON KONUM
YER ZARFI SON KONUM
BELİRLİ ZAMAN ZARFI SON KONUM
BELİRLİ SIKLIK ZARFI SON KONUM
CÜMLE BAĞLAYICILAR ÖN KONUM
DEVRİK YAPILAR ÖN KONUM
GÖRÜŞ,FİKİR,İFADE... ÖN KONUM
BELİRTEN ZARFLAR.
NOT 1-İngilizcede her kuralın istisnası yani yengesi vardır. İngilizcede kurallar % 90 lık, istisnalarıyla % 100lük ve istisnasız % 100lük kurallar olarak üçe ayrılır.
NOT 2-Bu arada asıl kendileri bu hayatta kendilerinden menkul oldukları ve ne oldukları belli olmayan şahıslar kursumuzun resmiyetini sorgulama 'İNSAN'lığını yapmaktadırlar. Öncelikle bir dersanemiz ve etüd merkezimiz vardır. Ayrıca kendi isimlerini bağışlarlarsa taktıkları(ödemedikleri) kurs ücretleri için kendilerine seve seve icra göndeririz. Kurs ücretimiz 2400tl+kdv dir. Biz senet yapmıyoruz. Fakat senete gerek yoktur. Resmi olarak derse katılım olduğu zaman yoklama kağıtlarına imza atılması yeterlidir. Ayrıca fatura verdiğimiz kişi ve kurumların isimleri bizde saklı kalmak üzere her zaman kamuoyunu bilgilendirmeye hazırız. Ayrıca kurs ücretini takıp İNSANLIK yapan güya müslüman geçinen güruha da hakkımızı helal etmiyoruz, senet yapmıyoruz diyorsak enayi de değiliz. Adını vermeyecek kadar la dini ve korkak olanlar kaldıkları yerde otlanmaya devam edebilirler. Yerimiz, yurdumuz, adımız, sanımız bellidir, her türlü EVRAKIMIZ VE BELGEMİZ her türlü KURUM VE KURULUŞA VE KİŞİYE AÇIKTIR, kuyruğu yanık eskilere ve haramzade sahtekarlara duyurulur.
NOT 3-Hayatım boyunca yaptığım her işte başarılı oldum ve hep kayıtiçiydim. Müfredatımızın hakkını verip de(hakkı:her derse girmek, ders raporu hazırlamak ve quiz sınavlarına girip geçmektir) dünya üzerindeki bir dil sınavında yüzde 70 net,puan,sayı vs altında kalanlara verdikleri ücretin iki katını ve çiğnedikleri sakıza kadar yaptıkları tüm masrafları ödemeyi taahhüt ederim. Son yirmi yılda ders verdiğim herkesin rapor ve yoklaması tasarrufumdadır. Cesareti olan ismini bağışlar ve program süresince ne yaptığını tüm ülkeyle paylaşırız. Korkak pislik insanlarla asla işimiz olmaz.
NOT 4-Biz daima bir kurum altında veya kendi kurumlarımız bünyesinde hizmet eden insanlarız. Saygımız bizim gibi olanlaradır.
Ne idüğü belirsiz 'servet'lere ve olgunlukları gayyada kalmış 'kemal'lere ve 'maske' altındaki 'gündüz fener'lerine ne düştüğünü söylemek onlar gibi olmaktır deyip ayıplı hayatlara kaldıkları yerden devam edin diyerek işimizi hakkıyle yaparız.
Mustafa Özay